Ten fragment tekstu powstał w ubiegłym roku, kiedy pojawiły się nowe obrazy agresji Rosji na sąsiedni kraj, ukazujące zniszczenie sensów, uszkodzenie świata oraz jego słownika, znaków i alfabetu.

Oto V, oto Z których przechwycenia nie rozumiemy, jak niegdyś, w XX w. przemiany sanskryckiego symbolu szczęścia.

Czy w sztuce wypowiadanej środkami technologii komunikacji, wywiedzionej z mediatyzacji narzędzi zdarza się taki moment jakościowy, który stabilizuje komunikowalne a uszkodzone, ruchome (politycznie aż nazbyt ruchliwe) sensy, używane dowolnie, przekształcane w propagandowy slogan słowa i znaki, wydawało by się uniwersalne?

Jeśli zdołamy przyjrzeć się przekształcaniu znaczeń w procesie twórczym kierowanym do drugiego człowieka, do innych ludzi, w którym chodzi nie o podporządkowanie a o współtworzenie, może odkryjemy na czym polega mechanizm działania przemocowego impulsu płynącego z podmienialności treści.

Mechanizm komunikacji i negocjacji treści i ich wymiany, wydawało by się bezpieczny w sztuce, jako swe zabezpieczenie wytworzył jedynie niewymienialny token dla artefaktu i pozoru jego wartości. Plącząc się po obrzeżach ekonomii, uwypuklając atrakcyjność unikatu, nie jest w stanie jednak uchwycić wartości współprzeżywania i negocjacji treści – tak wymownych w sztuce mediów i dla niej właściwych.

Biennale w kolejnej, 20. edycji stanie w roli mediatora – prezentując wybrane w procesie kuratorskiej współpracy z wieloma partnerami prace, wśród nich powstałe w trakcie rezydencji artystycznych, gdzie dla aktu twórczego początkiem zawsze jest ustalenie gramatyki i leksyki w nowej sytuacji.

Ten tekst powstał rok później, na potrzeby przedstawienia założeń cyklu Przewody Sztuki, przygotowującego wolontariuszki_szy do pracy z widzami, stanowiącego także materiał do studium przekładalności sztuki mediów na języki dostępności.

Dostrajanie to proces, dzięki któremu tworzymy relacje. Kiedy dostrajamy się do innych, pozwalamy, aby nasz własny stan wewnętrzny uległ przesunięciu i wszedł w rezonans z wewnętrznym światem innej osoby. Korzystając z metafory muzycznej: dostrajając się, poszukujemy odpowiedniego dźwięku, aby harmonicznie współbrzmieć z drugim, czasem zupełnie odmiennym dźwiękiem. Zazwyczaj jest to proces obustronny, w którym wzajemna relacja budowana jest na podstawie wymiany indywidualnych perspektyw, doświadczeń i potrzeb.

Powstawanie inkluzywnej i dostępnej wystawy sztuki opiera się na stworzeniu przestrzeni do dostrajania się. Proces ten może polegać na wykorzystaniu alternatywnych metod komunikacji i prezentacji dzieł, czy na uwrażliwionej na obecność drugiej osoby wielokierunkowej pracy z widzami.

Dostrajanie się w ramach Biennale WRO 2023 Fungible Content / Treści wymienialne rozpoczęliśmy od cyklu spotkań Przewody Sztuki, poprzedzającego Biennale. Przygotowaliśmy wykłady, ćwiczenia i warsztaty z osobami eksperckimi, podczas których cały nasz zespół przygotowujący Biennale WRO wraz z wolontariuszami, zdobywał wiedzę i doświadczenie na temat narzędzi inkluzywności i pracy z widzami w różnym wieku, również z niepełnosprawnościami sensorycznymi czy ruchowymi, z osobami neuroróżnorodnymi, odbierającymi świat z rozmaitych perspektyw.

Złożoność przebiegów wymiany, reakcji i dyfuzji treści symbolicznych, konstruktów społecznych opartych na wymienialności, nietrwałości i zależności ale też rozwoju, oddajemy w warstwie oprawy wizualnej wydarzenia, w komunikatach graficznych i dizajnie całości poprzez użyty w organicznym projektowaniu model reakcji-dyfuzji Alana Turinga. Idei z ubiegłego stulecia, która obecnie wracając w nauce wydaje się być wartościowym narzędziem badającym i opisującym relacje złożoności. Dla pewnej równowagi ale i konsekwencji użyliśmy fontu ‘nieuk’ – opisywanego przez jego autora Macieja Połczyńskiego jako modularny, eksperymentalny i niepokorny. Akcydensowy krój pisma zawiera trzy odmiany znaków, które za pomocą funkcji zecerskich sprawiają wrażenie losowości. Krój nie posiada jednoznacznej linii bazowej, jego kształty skaczą w górę i w dół w zależności od własnego “widzi-mi-się”. Płynność znaków, łącząca się w niejednoznaczny sposób, powoduje wrażenie, że krój zawiera skrypt odmienny od łaciny.

Po raz pierwszy, przy okazji 20. edycji Biennale Sztuki Mediów WRO, przedmiotem prezentacji czynimy również samo przygotowanie wystaw, których otwarcia w dniach 10-14 maja 2023 poprzedzi wspólna praca artystek/artystów i publiczności, w improwizowanej przestrzeni społeczno-klubowej WRO.

Budujemy tym razem program oparty na wyborach własnych, jak i kompetencjach międzynarodowej grupy kuratorskiej, zawiązanej podczas prac Europejskiej Platformy Sztuki Mediów (EMAP), dla wskazania spośród kilkuset zgłoszeń najciekawszych, najnowszych projektów, realizowanych obecnie w trakcie rezydencji artystycznych w kilkunastu miejscach w Europie. Niektóre z nich będą miały swoją premierę na WRO. Inne są najnowszymi pracami, które zwróciły naszą uwagę podczas wydarzeń artystycznych, mających podobną do naszej optykę dzielenia się uważnością wobec trudno uchwytnych i szybkich procesów komunikacji i zmienności jej sensów społecznych.

Część Biennale to prace artystów i artystek, którym przekazali swe zaproszenie – Fungible Invitation do udziału we WRO autorzy i autorki prac obecni w tegorocznym programie z kuratorskiego wyboru. Przekazali nasze wymienialne zaproszenie dalej, wpływając na rozwinięcie treści programu.

Rozruch Biennale w kwietniu, w serii otwartych wykładów, pokazów i warsztatów poprzedza majowy okres pop-upowej sceny w Centrum Sztuki WRO, jako miejsca spotkania autorów dzieł, zaproszonych artystów i artystek, osób aktywistycznych, kuratorek, mediatorów, widzów podczas wspólnej pracy, setów dj-skich, przygotowywania ekspozycji w kilku miejscach wystawienniczych we Wrocławiu. Ich wernisażom towarzyszą performansy i koncerty, same wystawy z kolei będą trwały do końca maja 2023.

Główne wystawy i wydarzenia, nie tyle uzupełnia Program Dostrajania, co tworzy wymienialną z innymi (widzami, uczestnikami), powstałą przez uczestnictwo i wzajemny kontakt, całkowitą postać Biennale.